Voor iedere speltak is een aparte opkomstsuggestie ontwikkeld door het team Vrijheid in Herdenken. Je kunt de hele opkomst houden of je kiest er elementen uit die bij jouw groep/speltak passen.
Kies hieronder een van de speltakken om de verschillende programma-ideeën te bekijken.
Bevers
Programma Bevers
00:00u Openen
00:05u Kikker en de Vreemdeling kijken of lezen
00:15u Activiteiten rond Kikker en de Vreemdeling
01:00u Ranja drinken
01:15u Schatkist vol vrijheid maken
01:45u Tikkertje met bevrijder
02:00u Vredesslinger knutselen
02:30u Afsluiten
Kikker en de Vreemdeling kijken of lezen
Op een dag komt een vreemdeling in het bos wonen. Rat. Eend waarschuwt dat ratten dieven zijn. Ze zijn lui, brutaal en werken niet. Dat weet toch iedereen! En Varkentje zegt dat ratten niet in het bos thuishoren. Maar Kikker besluit zelf een kijkje te gaan nemen.
Het filmpje (7 min) is bijvoorbeeld hier online te vinden, het boek is bij de bibliotheek te verkrijgen.
Activiteiten rond Kikker en de Vreemdeling
Vooroordelen; in het lokaal hangen de personages uit het verhaal, aan de bevers de vraag te kiezen.
Het lied v.d. vragen; een lied waarin de essentie van het verhaal nog eens naar voren komt.
Wat is een vreemdeling; stel je spreekt de taal niet? Dan moet je uitbeelden, dat is niet makkelijk.
Is anders raar of juist leuk; renspel dat gaat over het verhaal en de vraag of iets echt zo anders is.
Anders zijn dat is niet raar; kunnen de bevers iets benoemen dat uniek is aan zichzelf? Is dat raar?
Schatkist vol vrijheid maken
"Wat is je dierbaar? Wat neem je mee als je moet vluchten voor oorlog of voor een natuurramp?
De bevers krijgen een kistje en allerlei materialen waarmee ze kunnen laten zien wat hen dierbaar is.
Vredesslinger knutselen
Bespreek kort met de bevers wat vrijheid betekent. Wanneer ben je helemaal vrij? Wat wens jij de wereld toe? Laat ze dan 1 van de 4 kleurplaten met duiven kiezen om te versieren. Ze kunnen hierop schrijven en/of tekenen. Hang alle vredesduiven op aan een touw/waslijn als ze klaar zijn.
Extra spel
Stoelendans (op een muziekje uit een andere cultuur bijvoorbeeld). Als je niet mee mag doen, is dat geen fijn gevoel. Bespreek dit met de bevers.
Tips algemeen
- Laat de bevers ook vertellen over hun ervaring met een vreemdeling.
- Vraag de bevers naar voorbeelden wanneer zij vreemdeling waren (op vakantie bijvoorbeeld)
Welpen
Programma Welpen
0:00u Openen
0:05u Keuzespeurtocht Vrijheid in herdenken
1:00u Ranja drinken
1:15u Vredesslinger knutselen
1:45u Levend monumentenmemory
2:00u Spel ‘Een vreemde eend in de bijt’
2:30u afsluiten
Keuzespeurtocht
Raksha wil, als moederwolf, haar welpen graag het belang leren van het maken van de juiste keuzes. Soms doet ze dit door de welpen van tevoren te waarschuwen voor gevaren, andere keren door de welpen een paar keer goed de neus te laten stoten.
Voor deze activiteit laat Raksha ze zelf de gevolgen ervaren. De welpen volgen een spoor van vragen/stellingen, waarbij steeds enkele keuzemogelijkheden gegeven worden. Elke keuzemogelijkheid staat voor een nummer waar de welpen daarna naartoe moeten. Welke welp (of welpengroepje) kan er de meeste punten verzamelen voordat hij/zij uit het vragendoolhof vrij komt?
Vredesslinger knutselen
Bespreek kort met de welpen wat vrijheid betekent. Wanneer ben je helemaal vrij? Wat wens jij de wereld toe? Laat ze dan 1 van de 4 kleurplaten met een duif kiezen om te versieren. Ze kunnen hierop schrijven en/of tekenen. Hang alle vredesduiven op aan een touw/waslijn als ze klaar zijn.
Een vreemde eend in de bijt
Plak een stop op het voorhoofd van elke speler. De spelers mogen niet weten wat hun eigen kleur is. (van 1 kleur is er maar 1 stip, van de andere kleuren zijn meerdere stippen en dus meerdere spelers) Vraag dan de spelers groepjes te vormen met diegenen die dezelfde kleur stip op hun hoofd hebben. De spelers mogen niet praten, ze moeten dus met gebaren te weten komen welke kleur zijzelf hebben. Bespreek deze activiteit goed na met behulp van enkele vragen. Daar zit de kern van het spel in.
Monumentenmemory
Maak/Zoek foto’s van de oorlogsmonumenten in jouw gemeente en laat de welpen levend memory spelen met de afbeeldingen. Er is een online databank vol met foto’s van monumenten door heel Nederland. Van levend memory zijn verschillende varianten:
Extra spel
Tikkertje met verlosser – oorlog voeren met bevrijders.
Tips algemeen
- Laat de welpen vertellen wanneer zij zich helemaal vrij voelen.
- Laat de vertellen of zij zich wel eens buitengesloten voelen.
Scouts
Programma Scouts
00:00u Openen
00:05u Het spel zonder regels
00:20u Een veteraan in de groep of Maak een videoclip
01:30u Pauze
01:45u Actieve spellen
03:00u Afsluiten
Spel zonder regels
Regels lijken vaak alleen maar lastig, maar ze zorgen er ook voor dat we het samen prettig met elkaar kunnen hebben. Ze hebben nut. Om de scouts dat te laten ervaren spelen we een spel (welke is niet zo belangrijk) eerst zonder en daarna met regels. Het draait om het nagesprek; wat was het verschil, hoe ervaarden ze de regels, kunnen ze de link leggen met het echte leven?
Een veteraan in de groep
Veteranen die hun verhaal vertellen maken altijd veel indruk. Dan opeens komen conflicten heel dicht bij. er zijn niet veel sprekers meer die de tweede wereldoorlog hebben meegemaakt, maar er zijn wel heel veel veteranen die over hun ervaringen in latere conflicten iets kunnen vertellen. Uitdaging is dat jeugdleden niet altijd bekend zijn met die conflicten. Zelfs de missies naar Uruzgan zijn al te lang geleden voor scouts. Zorg dus dat jij of de veteraan goed de context schetst.
Een videoclip over oorlog en vrede
Er zijn veel protestliederen geschreven, binnen veel verschillende genres. Laat de scouts (per troep) een nummer uitkiezen dat gaat over oorlog en/of vrede en laat ze daar een lipdub of videoclip van maken. Op deze manier zijn ze op creatieve wijze bezig met de thema’s oorlog en vrede.
Actieve spelideeën
- Tikkertje met verlosser/bevrijder
- Ren je rot quiz over oorlog en vrede (of even over heel iets anders)
- Levend monumentenmemory (zie welpen voor speluitleg)
Tips algemeen
- Niet alle scouts stellen direct een vraag. Je kunt ze helpen door ze de week van te voren te vertellen over de komst van de veteraan. Ook kan je zelf beginnen met een vraag, of een vraag stellen aan het publiek om zo reacties (en vragen uit te lokken).
- Het verhaal van de veteraan kan veel losmaken, neem de tijd om na te praten en afscheid te nemen. Daarna zal er zeker behoefte zijn aan frisse lucht en actie.
Explorers
Programma Explorers
0:00u Openen
0:05u Laat een veteraan vertellen over een oorlog (bij een lokaal monument).
1:00u Maak een fietstocht langs lokale monumenten
2:15u Nabespreking
3:00u Afsluiten
Veteraan
Als je zelf geen veteraan in je omgeving kent die je kunt vragen om te komen vertellen over zijn/haar verhaal, dan vind je op www.vrijheid.scouting.nl enkele organisaties die veteranen en/of gastsprekers over WOII kunnen regelen om bij jouw groep hun verhaal te komen vertellen.
Fietstocht
Zoek uit welke oorlogsmonumenten er in de omgeving van jouw scoutinggroep zijn en maak er een fietstocht langs. Plekken waar iets gebeurd is, maar waar geen monument staat kunnen natuurlijk ook gebruikt worden. Ook struikelstenen (stolpersteine) kunnen meegenomen worden in de tocht.
Optie: laat de explorers in groepjes vantevoren iets uitzoeken over een van de oorlogsmonumenten zodat de fietstocht echt van iedereen wordt.
Nabespreking
Gebruik stellingen en/of stel vragen aan de explorers over wat ze ervaren hebben deze opkomst. Wat is vrede voor hen? Wat is vrijheid voor hen? Wanneer voelen ze zich vrij? Wat kunnen zij doen voor vrede en vrijheid? Wat nemen ze mee?
Tips algemeen
- Laat de explorers vantevoren vragen bedenken die ze willen stellen aan de gastspreker.
- Laat de explorers meehelpen met het voorbereiden van de fietstocht langs monumenten/bijzondere plaatsen.
- Speel tussendoor op een post een quiz (bijvoorbeeld in ren je rot-stijl) tijdens de fietstocht. Quizvragen over scouting in de oorlog zijn op www.vrijheid.scouting.nl te vinden.
Roverscouts
Programma Roverscouts
0:00u Openen
0:05u Laat een veteraan vertellen over een oorlog (bij een lokaal monument).
1:00u Brood bakken in houtoven
2:15u Gesprek rond het kampvuur
..... Afsluiten
Veteraan
Als je zelf geen veteraan in je omgeving kent die je kunt vragen om te komen vertellen over zijn/haar verhaal, dan vind je op www.vrijheid.scouting.nl enkele organisaties die veteranen en/of gastsprekers over WOII kunnen regelen om bij jouw groep hun verhaal te komen vertellen.
Brood bakken in houtoven
Maak een houtoven en bak Zweeds wittebrood. Zweeds wittebrood is de benaming van het brood, dat aan de mensen in West-Nederland werd gegeven gedurende de hongerwinter rond februari 1945. In de herinnering van velen werd het Zweeds witbrood boven Nederland uitgegooid door Amerikaanse en Britse bommenwerpers in april/mei 1945 (tijdens operatie Manna).
Gesprek rond het kampvuur
Gebruik stellingen en/of stel vragen aan de roverscouts over wat ze ervaren hebben deze opkomst. Wat is vrede voor hen? Wat is vrijheid voor hen? Wanneer voelen ze zich vrij? Wat kunnen zij doen voor vrede en vrijheid? Wat nemen ze mee?
Tips algemeen
- Laat de roverscouts vantevoren vragen bedenken die ze willen stellen aan de gastspreker.
- Speel tussendoor tijdens het wachten op het brood een quiz (bijvoorbeeld in ren-je-rot-stijl). Quizvragen over scouting in de oorlog zijn op www.vrijheid.scouting.nl te vinden.