Lees hier over de opzet van het verhalenproject en de werkwijze van de werkgroep. Lees ook hoe je tips en correcties kunt doorgeven aan de werkgroep.
In 2019 en 2020 werd 75 jaar vrijheid gevierd. In dat kader is het landelijk team Vrijheid in Herdenken, dat jaarlijks op 4 mei de Scouts tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam begeleidt, begin 2019 begonnen met het project Scouts in de Oorlog. Het project richt zich op onderzoek naar verhalen over leden van de padvinders-, verkenners-, padvindsters- en gidsenorganisaties die tijdens de Tweede Wereldoorlog iets bijzonders hebben gedaan. Verzet hebben geboden, door ondergronds door te gaan met de activiteiten of, sterker nog, in het verzet zijn gegaan. Of die hulp hebben geboden toen anderen dat het hardste nodig hadden.
Het zijn verhalen die voor een groot deel al door anderen aan het papier of de computer zijn toevertrouwd. Door lokale groepen, omdat de persoon ooit lid was van hun groep, door de bekende geschiedschrijvers binnen Scouting of in de vorm van een toevallige verwijzing door schrijvers die zich bijvoorbeeld richten op een bepaalde plaats of verzetsgroep. De verhalen zijn echter nog nooit bijeen gebracht.
De verhalen moeten een beeld geven van de rol die Scouting tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde. Daarvoor is ook uitgezocht welke positie de landelijke scoutingorganisaties innamen tegenover de bezetter, de NSB en daaraan gelieerde Jeugdstorm, om duiding te geven aan de motivatie en overtuiging van de Scouts die bereid waren hun leven te wagen bij hun bijzondere daden.
Team Vrijheid in Herdenken wil met de verhalen ook de lokale Scoutinggroepen helpen bij het behandelen van de thema’s vrijheid en herdenken in hun eigen groep en woonplaats. De verhalen kunnen dienen als inspiratie, kunnen worden doorgeven en vooral niet worden vergeten.
Begin 2023 zijn er inmiddels meer dan 2000 verhalen van Scouts bekend, in meer of mindere mate van detail en zekerheid. Het project is een lopend proces waarbij vrijwel dagelijks verhalen worden toegevoegd. De verhalen zijn verzameld in een groot bestand waarin kan worden gezocht op naam, woonplaats, Scoutinggroep en dergelijke. Het team is nog op zoek naar vormen om deze enorme informatiebron in toegankelijke vormen te publiceren en onder de aandacht te brengen.
Eerbetoon
Vast staat dat Scouts op verschillende manieren actief zijn geweest in de oorlog en dat enkelen hierbij zijn omgekomen. Bruut vermoord, gefusilleerd, bij oorlogssituaties gesneuveld of doodgegaan door verzwakking of ziekte.
Het project is daarom ook een eerbetoon aan alle mensen, Scout of geen Scout, die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun leven hebben gewaagd bij verzetsdaden en in oorlogssituaties.
Leeswijzer / verantwoording
Voor de oorlog was Scouting georganiseerd in de zuilen die overal in de samenleving terug te vinden waren. Ook waren er aparte organisaties voor jongens en meisjes binnen Scouting. Binnen iedere organisatie waren er verschillende namen voor de jeugdleden, zoals verkenner, padvinder, gids en padvindster. Voor de leesbaarheid van de lezers van nu hebben we ervoor gekozen alle leden van de landelijke organisaties Scouts te noemen, de algemene term voor leden (meisjes en jongens) van Scouting Nederland. Daar waar de oude functienamen van leiding genoemd worden, wordt ook de huidige naam aangegeven.
Samenstelling en uitwerking
- Tom Kievit, Lydia Kievit, Bert van den Hoogen (Team Vrijheid in Herdenken Scouting Nederland)
- Fedde Boersma (Directeur Scouting Nederland)
- Adri Saltzherr- van den Berg met medewerking van Carla Rus (‘gelegenheidsarchivarissen’)