De Scouts die op 4 mei op de Dam actief zijn, worden daarop voorbereid tijdens een voorbereidingsweekend en een informatiedag. Tijdens het weekend komen er oorlogsveteranen, overlevers van de Jodenvervolging of oud-verzetsstrijders spreken. Ze gaan ook naar een locatie met een oorlogsverleden, zoals Kamp Vught of de Waalsdorper Vlakte. Het zorgt ervoor dat ze op 4 mei weten waarvoor ze actief zijn, waardoor ze bereid zijn om zich volop in te zetten ongeacht de taak die ze krijgen toebedeeld. Tijdens de informatiedag worden ze voorbereid op hun specifieke taak. Op 4 mei zijn ze de hele dag op de Dam, onder meer om hun taak praktisch te oefenen. Voor de lokale Dodenherdenking kun je dit in aangepaste vorm ook doen, zodat je Scouts bekwaam en zelfverzekerd hun taak uitvoeren.
Je kunt ook je Scouts voorbereiden door inhoudelijk in te gaan op de betekenis van de Herdenking. Denk daarbij aan:
Lokale oorlogsgeschiedenis
In vrijwel ieder dorp, stad of wijk is tijdens de Tweede Wereldoorlog iets gebeurd. Mogelijk zijn er nog mensen die dit hebben meegemaakt of weten hun kinderen er alles van.
Het is vaak ook al uitgebreid onderzocht, dus is die informatie ergens beschikbaar. Vaak zijn leden van de lokale historische vereniging daarin gespecialiseerd.
Nodig deze mensen uit voor een opkomst. In de meeste gevallen zullen ze graag op de uitnodiging ingaan. Bereidt de komst wel voor met je Scouts.
Scouting in de oorlog
Op deze site vind je ook het project Scouts in de Oorlog, met bijna 300 verhalen van Scouts in de oorlog. Jouw Scoutinggroep kan een binding hebben met een van die verhalen. Bijvoorbeeld omdat de Scout in het verhaal uit je woonplaats komt of lid was van jouw Scoutinggroep, of dat je groep is vernoemd naar een verzetsstrijder of oorlogsslachtoffer. Dit geeft allerlei mogelijkheden om hier aandacht aan te besteden.
Ook als er tussen deze verhalen geen Scout is met een binding met jouw groep, biedt het voldoende aanknopingspunten om er in je programma iets mee te doen. Veel verhalen gaan over Scouts die de leeftijd hadden van jouw jeugdleden, waardoor het heel herkenbaar wordt.
Meer dan Tweede Wereldoorlog
Dodenherdenking is breder dan de herdenking van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Ook wordt er stilgestaan bij oorlogen en conflictsituaties waar Nederland na de Tweede Wereldoorlog bij betrokken is geweest. Er zijn in je woonplaats wellicht oorlogsveteranen die recent zijn ingezet en die bereid zijn om een opkomst te bezoeken. Daarnaast zijn er recent veel vluchtelingen uit oorlogsgebieden naar Nederland gekomen. Ook hun verhalen over oorlog kunnen je Scouts doen beseffen wat oorlog betekent.
Thema’s over oorlog in je programma
Oorlog en vrede kun je ook in bredere zin gebruiken als thema voor je activiteiten. Denk aan racisme, dilemma’s (welke kant kies jij?), vluchten, vooroordelen en veroordelen. De eerste aanzet geven we je op deze site bij het programma-aanbod. Raadpleeg ook de activiteitenbank en beperk je zoektermen niet tot oorlog en vrijheid.
Adopteer een monument
Er zijn in Nederland ongeveer 1300 plekken waar een of meerdere oorlogsgraven liggen. Wereldwijd zijn er 50.000 Nederlandse oorlogsgraven, voornamelijk uit de Tweede Wereldoorlog. Om deze te onderhouden is na de Tweede Wereldoorlog de Oorlogsgravenstichting opgericht. Die stichting deed in januari 2018 een oproep aan scholen om een graf te adopteren. Dat betekent dat een school oplet of het graf of monument er netjes bij staat en dat het verhaal van het monument wordt doorgegeven aan volgende generaties. In plaats van een school kan dit ook een sportclub of Scoutinggroep zijn.
Door als Scoutinggroep een oorlogsmonument te adopteren, kun je door het jaar heen op verschillende manieren bezig zijn met het lokale oorlogsverleden en staan je Scouts op een andere manier op 4 mei stil bij het monument.
Meer informatie vind je op de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Adopteer een Stolpersteine
Een Stolpersteine is een goudkleurige straatsteen die voor een woning wordt gelegd waar mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn opgepakt en weggevoerd. Op de steen staan onder andere de naam, geboortedatum en overlijdensdatum van het slachtoffer. Het is een Duitse term, omdat de Duitse kunstenaar Gunter Demnig in 1992 de eerste stenen plaatste. In Nederland zijn de eerste Stolpersteinen in 2007 geplaatst. Inmiddels zijn er in heel Europa meer dan 40.000 Stolpersteinen geplaatst en er worden nog steeds stenen geplaatst. Sommigen worden miniatuur-monumenten, want op 4 mei worden er bloemen bij gelegd of een kaarsje gebrand.
Het is in veel plaatsen mogelijk om een Stolpersteine te adopteren. Het is dan de bedoeling dat je de kosten voor de steen en het plaatsen betaalt. Dit gaat om zo’n 150 tot 200 euro. Dat kun je met acties inzamelen, maar je kunt de adoptie ook inhoud geven door het verhaal van het slachtoffer te onderzoeken.
Lokaal verhaal over Scout op roll-up banner
Met het project Scouts in de Oorlog zijn inmiddels bijna 300 verhalen verzameld over Scouts die iets bijzonders hebben gedaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Team Vrijheid in Herdenken heeft vijf verhalen geselecteerd en deze met foto van de Scout op een roll-up banner laten printen. Dit kun je als groep ook doen met een verhaal over een Scout waar je een binding mee hebt.
De roll-up banner kun je gebruiken bij presentaties van je groep (bijvoorbeeld open dag of op de braderie) en een plek geven bij de lokale Herdenking.
Het team Vrijheid in herdenken heeft voor de roll-up banners een vast format ontwikkeld. Dit geldt zowel voor de huisstijl als voor de tekst en foto’s. Ze worden ook bij een vaste leverancier besteld. Op die manier ontstaat er eenheid ontstaat in de banners als deze bij elkaar staan. Het makkelijkste is dan ook om via het team een banner te bestellen. Je geeft aan van welk verhaal je een banner wilt laten maken. Je krijgt dan een voorstel van de tekst. Je betaalt alleen de kosten voor de productie en levering.
Voorbeeld: Hoe Scouting Nunspeet hun Bram IJzerman herdenken
Scouting Nunspeet herdenkt hun Bram IJzerman op speciale wijze, op deze pagina kun je hier meer over lezen.