Scouting in de oorlog

Geboren: 27 mei 1920 (Zuilen)
Overleden: 31 mei 1945 (concentratiekamp Bergen Belsen)
Roverscout (voortrekker)
Scoutinggroep: Derde Hilversumse Groep  - Heideparkgroep
Verzetsgroep: Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (LO), Philax
Plaats: Hilversum

Sommige verhalen zijn zo indrukwekkend dat er een boek over wordt geschreven. Dat deed de Argentijnse journalist Guillermo Font dan ook over de verzetsstrijder Kik ten Boom. Alles wat je maar bij verzet in de Tweede Wereldoorlog bedenkt, heeft Kik ten Boom gedaan. Van spionage en wapentransporten tot hulp aan onderduikers. Als Scout, want het verscholen clubhuis bij Hilversum was zijn uitvalsbasis waar hij bovendien andere Scouts trainde in smokkeltechnieken en handgevechten.

Christiaan ten Boom, Kik genoemd, was bijna twintig jaar oud toen de oorlog uitbrak. Hij was toen al acht jaar actief bij de derde Hilversumse Groep, later de Heideparkgroep genoemd in Hilversum. Hij was waarschijnlijk een van de eerste Souts van de groep. Kik bleek een Scout in hart en nieren, want toen Scouting verboden werd, ging de Hilversumse groep onder leiding van Kik gewoon door. Ze noemden het de kampeerclub en gingen regelmatig op kamp. Kik studeerde toen aan de Utrechtse MTS, maar werd van school verwijderd omdat hij een anti-Duits versje in de schoolgang had opgeplakt. Het was nog een onschuldige daad vergeleken met het serieuzere en risicovollere verzetswerk waar Kik zich toen al mee bezighield.

Vanaf het begin van de oorlog was Kik al bij het verzetswerk betrokken. Zijn weerzin tegen de Duitsers zal voor een deel door zijn vader zijn ingegeven. De hervormde dominee Willem ten Boom studeerde eind jaren 20 een aantal jaren in Duitsland en heeft de opkomst van het nationaal-socialisme en de vervolging van joden daar van nabij meegemaakt. Het verzet werd een familieaangelegenheid, want ook de vader, opa en twee tantes van Kik waren actief.

Zoals veel verzetsstrijders begon Kik met het verspreiden van illegale publicaties. Spoedig volgden spionage, overvallen op distributiekantoren, wapentransporten, hulp aan onderduikers en piloten. Kik was ook zeer actief in de landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (LO). Daar heeft hij honderden onderduikers helpen ontsnappen. Kik had ook nog zijn eigen spionagegroep ‘Phylax’. Een van zijn meest aansprekende daad was het bevrijden van mannen die bij een razzia in 1944 waren opgepakt. Dat lukte hem, omdat hij aan een valse Sicherheitsdienst (SD) legitimatie wist te komen.

Het verscholen clubhuis ‘Het Behouden Huys’ was een waar verzetsbolwerk. Hier trainde Kik andere Scouts in handgevecht en smokkeltechnieken. Er zat ook enige tijd een Britse piloot ondergedoken. Een passage uit een dagboek die na de oorlog is geschreven geeft goed weer hoe de verzetsgroep georganiseerd te werk ging: We stellen ons beschikbaar als boodschappendienst. Begin januari richten we ons hoofdkwartier in in een garage aan de Tesselschadelaan. Onze leiding, hopman Ab Sliep en vaandrig Herman Hassink, bivakkeert hier dag en nacht. Van hieruit wordt de boodschappendienst gedirigeerd. In omvang neemt ze steeds verder toe. Iedere dag is een groot gedeelte van de jongens van ’s morgens 9 uur tot ’s avonds 6 uur, de officiële ‘werkdagen’, in dienst. Allerlei boodschappen- en koeriersdiensten worden verricht: het verhuizen van mensen die plotseling ergens vandaan moeten; het overbrengen van stencil- en schrijfmachines, papier en wapens; voedselvoorziening voor de B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten); bezorgen van voedselpakketten voor de I.D.H.A. (Inter Diaconale Hulp Actie). In de winter, als er sneeuw ligt, gebeurt dit vrijwel altijd met bobsleetjes. Verder met trekwagentjes, handkarren en fietswagentjes. Ook een bolderkar is in gebruik. De fietsenstalling van de kerk aan de Tesselschadelaan was beschikbaar gesteld als berg-plaats voor al dit rollend materiaal. 

Bij het opsommen van al zijn daden ontstaat de indruk dat Kik ten Boom weinig risico liep, maar dat was zeker niet het geval. Dat bleek wel toen het op 18 augustus 1944 in Zeist mis ging. De Duitsers kwamen eigenlijk iemand anders arresteren, maar Kik werd betrapt op het bezit van een wapen, die hij vervolgens bij zijn arrestatie gebruikte. Hij werd vastgezet in Kamp Amersfoort. Vervolgens werd hij overgebracht naar Kamp Vught en  concentratiekamp Sachsenhausen. Uiteindelijk kwam hij terecht in concentratiekamp Bergen Belsen waar hij op 31 mei 1945 is overleden. Kik was toen 25 jaar oud. 

Kik ten Boom wordt tot op de dag vandaag nog eervol herinnerd. Aan de gevel van het huis aan de Stroelaan 8 Hoek ten Boomstraat in Hilversum is een monument geplaatst.

De Argentijnse journalist, psycholoog en uitgever Guillermo Font schreef een boek over Kik. Zijn boek ‘Kik ten Boom, The Clockmaker’s Grandson’ kwam op 5 mei 2019 uit.

Bronnen en meer informatie: